Patron dnia – Święty Efrem Syryjczyk, diakon, święty mnich i doktor Kościoła

 
 
 

Efrem urodził się około 306 roku w Nisibis, mieście na pograniczu Persji i Bizancjum (dziś miasto tureckie, położone przy granicy z Syrią).Historycy nie są zgodni co do kwestii wiary jego rodziców. Według większości naukowców, jego matka, urodzona w Amidzie (dzisiejsze Diyarbakir w Turcji), była chrześcijanką, a ojciec, pochodzący z Nisibis – kapłanem pogańskim. Na starość przyjął on chrześcijaństwo i razem ze swoją żoną poniósł męczeńską śmierć za rządów króla Szabura II.2.Efrem został ochrzczony w wieku 18 lat,a ojciec, widząc niechęć, z jaką świeżo ochrzczony osiemnastolatek traktuje jego pogański kult, wygnał go z domu.Młodzieniec znalazł schronienie u biskupa miasta – św. Jakuba.Ujęty jego pobożnością i żywą inteligencją, biskup przyjął go do swojej szkoły, gdzie Efrem wyróżniał się poziomem moralnym i sukcesami w nauce. Gdy skończył szkołę biskup uczynił go wówczas nauczycielem a następnie zwierzchnikiem swojej słynnej szkoły, mianował diakonem,a wedle niektórych historyków uczynił także swoim sekretarzem podczas pierwszego Soboru Nicejskiego w 325 roku.Wyręczał biskupa w głoszeniu kazań i w administracji. Należał do najzagorzalszych przeciwników herezji ariańskiej.Jego homilii słuchały tłumy,a ludzie byli zachwyceni erudycją i wrażliwością mówcy.Uczestniczył zapewne ze swoim biskupem w wielu synodach.Gdy biskup chciał udzielić mu święceń kapłańskich, Efrem, czując się niegodnym i nie wiedząc, jak oprzeć się naleganiom mistrza, udał, że popada w szaleństwo. To przypomina gdy ludzie, widząc biblijnego Dawida, podniecali się: „Czy to nie Dawid, król ziemi?”, prorok tak wystraszył się tych pochlebstw, że „zaczął udawać wobec nich szalonego, dokonywać wśród nich nierozumnych czynności: tłukł rękami w skrzydła bramy i pozwalał ślinie spływać na brodę. I rzekł Akisz do swych poddanych: – Widzicie człowieka szalonego. Po co sprowadziliście mi go tutaj? Czy brakuje mi szaleńców, że sprowadziliście jeszcze tego, by szalał przede mną?” (1 Sm 21,14–15). Dawid wolał udawać szalonego, niż przyjmować honory, które mu się nie należały.
Wiedział, kto jest królem ziemi,a pokorny Efrem pozostał diakonem.Po śmierci św. Jakuba, Efrem nauczał dalej za czasu sprawowania posługi przez trzech kolejnych biskupów: Babo (338-349), Vologesa (349-361) i Abrahama (361). W 363, cesarz Jowianus odstąpił Nisibis Persom. W roku 367 gdy miasto zdobyli Persowie,Efrem opuścił wówczas swoje rodzinne miasto i udał się do Edessy (dzisiejszej Urfy), znajdującej się wówczas pod panowaniem Rzymu.Podążyli za nim wszyscy wykładowcy szkoły i większość notabli, a także założył tam znaną później szkołę (tzw. szkołę perską).W Edessie, na swoje schronienie wybrał on grotę, gdzie spędzał noce na modlitwie i studiowaniu świętych ksiąg. W ciągu dnia nauczał i niósł posługę bliźnim. Współczesny mu św. Grzegorz z Nyssy (355-394) pisał o nim następująco:
„Efrem jest naśladowcą pierwszych apostołów i może być wzorem dla wszystkich mnichów i pustelników. Swoje życie pędził on bez torby, laski, pieniędzy i złota. Jego pożywieniem był chleb owsiany i jarzyny, napojem – zwykła woda. Jego ciało podobne do szkieletu, wyglądało jak figurka z gliny.”
Zresztą – samo imię Efrem (w jęz. hebrajskim brzmiące Ephraim) oznacza kogoś płodnego, urodzajnego, przynoszącego dobre owoce.W jednym z hymnów, Efrem opisuje sen, jaki przyśnił mu się w dzieciństwie: zobaczył on, jak z jego ust wyrasta krzew winny, którego gałęzie ciężkie od dojrzałych gron oplotły całą ziemię. Chmary ptaków przylatywały żywić się ich jagodami, na miejsce których natychmiast dojrzewały nowe.Istotnie, twórczość Efrema można porównać do bezkresnego oceanu. Ks. Urtez de Urbina, jezuita, znawca literatury syryjskiej, nie waha się napisać:
„Wydaje się, że nie ma przesady w świadectwie historyka greckiego, Sozomena (+423), który twierdzi, że Efrem stworzył około trzech milionów wierszy.” Focjusz, patriarcha Konstantynopola (858-886) dodaje, że poza hymnami i pieśniami, Efrem pozostawił po sobie także ponad tysiąc mów i kazań.Mimo życia z dala od świata, Efrem opiekował się cierpiącymi. Podobnie, jak jego mistrz, łączył on życie aktywne z kontemplacją. Gdy Edessę ogarnęła epidemia, Efrem porzucił swoją pustelnię i księgi, by pielęgnować chorych, podtrzymywać na duchu płaczących oraz żebrać dla nich o pomoc i jałmużnę.Dla zapoznania się z sytuacją Kościoła odwiedził pobliską Kapadocję i jej metropolitę, św. Bazylego Wielkiego. Następnie udał się do Egiptu, gdzie w Aleksandrii spotkał się ze św. Atanazym, a w roku 372 powrócił do Edessy. W Edessie Efrem cieszył się powszechnym uznaniem, i to nie tylko wśród emigrantów perskich (którzy zwali go „słońcem Syryjczyków”, „fundamentem Kościoła” i „cytrą Ducha Świętego”), ale nawet Greków, którzy rzadko odwoływali się do Syryjczyków. Pisali o nim i wychwalali go m.in. Grzegorz z Nyssy, św. Hieronim, Teodor z Cypru, Sozomen. Uznawany jest za najwybitniejszego przedstawiciela kościelnej tradycji języka syryjskiego. 9 czerwca 373 r.,oddał duszę Bogu. Jego pogrzeb był wielkim lokalnie wydarzeniem – pochowano go na cmentarzu „dla obcych/przyjezdnych”.Cieszył się tak wielką czcią, że zaraz po śmierci jego grób stał się miejscem licznych pielgrzymek. Nad jego grobem wzniesiony został, przez mnichów armeńskich, klasztor św. Sergiusza (Der Serkis), i tam do dziś znajduje się jego grobowiec. Wszelako, po inwazji Kurdów w 1145 r., krzyżowcy przewieźli jego szczątki, wraz z innymi relikwiami, do Rzymu. W 1920 r. Benedykt XV ogłosił go doktorem Kościoła.Jest największym poetą syryjskim, jednym z największych poetów chrześcijańskich.

Patron:
Asturii, duchowych przywódców

Ikonografia:
przedstawiany jest w stroju mnicha lub diakona. Jego atrybutem jest księga lub zwój oraz krowa. Rzadko występuje w sztuce religijnej zachodniej.

Ewa Mojeścik

Leave a reply

Your email address will not be published.